Historia Chin – od dynastii Song do dynastii Qing
Chińskie wojny za dynastii Song – upadek cesarstwa, podbój przez Imperium Mongolskie.
Zanim przejdę do sztuk walki trochę zarysu historycznego, który miał również niewątpliwy wpływ na rozwój sztuk walki w tym regionie. Poza tym myślę, że warto poznać przynajmniej w małym zakresie historię kraju z którego wywodzi się Kung Fu. Będzie to krótki zarys dziejów czterech dynastii, których działania przyczyniły się do rozwoju sztuk walki. Opowieść kończy się na początku panowania dynastii Qing kiedy to wydarzyła się najważniejsza rzecz dla nas – powstanie stylu Hung Gar.
Dynastia Song ( o której wspominałem już w poprzednim poście ) panowała przez ponad 300 lat – od 960 roku do 1279 roku. Jej panowanie dzieli się na dwa okresy – Północną Dynastię Song do 1126 roku ) oraz Południową Dynastię Song ( do 1279 roku ).
Od początku ich panowania Chińczycy musieli toczyć walki na północy z barbarzyńskimi Kitanami a później z państwem Dżurdżenów. Państwo Kitanów było dość wojownicze i prowadziło agresywną politykę ekspansji. Dlatego chińczycy układali się z dalej wysuniętymi na północ dżurdżenami, którzy to ostatecznie podbili państwo Kitanów w 1125 roku. Niestety okazało się, że niedawny sprzymierzeniec nie miał dość i dalej poszedł na południe uderzając na północne ziemie dynastii Song. Szybko zdobyli stolicę Songów Kaifeng i pojmali cesarza. W ten właśnie sposób historia dynastii zwanej północną się zakończyła.
Na Południu życie wyglądało zupełnie inaczej. Miasta rozwijały się dobrze, państwo było bogate, ludzie żyli w dostatku, zajmowano się kulturą, malarstwem, filozofią, rozwijała się technologia. Sztuki walki na tych terenach raczej skupiały się na pokazach czy zawodach mających na celu uatrakcyjnienie wolnego czasu ludności. Jednak po wojnach północnych i klęskach jakie chińczycy ponieśli, państwo południa było słabe militarnie. Dlatego chińczycy podpisali ugodę z dżurdżenami na mocy której płacili im trybut w zamian za zaprzestanie dalszych działań wojennych. Tym sposobem zyskali spokój i niejako przestano się interesować sprawami przegranych ziem północnych i tym co tam się działo….a działo się sporo i miało to duży wpływ również na Południowe Cesarstwo Song.
Mongołowie – nowa dynastia Yuan
W 1206 roku Chyngis – chan został okrzyknięty wielkim chanem Mongolskim. Jednym z głównych jego wrogów stało się właśnie państwo Dżurdżenów z którymi toczył długą wojnę. Jednak dopiero jego następca Ugadej ostatecznie ich zniszczył w roku 1234. Rok później zapadła decyzja o podbiciu również Południowego Państwa Songów – z którymi wcześniej podpisali sojusz przeciw wspólnemu wrogowi. Wojna wybuchła jednak sporo później i ostatecznie zakończyła się w roku 1271 co zakończyło panowanie Songów w Chinach. W ten sposób rozpoczęło się panowanie mongolskiej dynastii Yuan ( 1271-1368 ).
Tym sposobem sztuki walki ponownie wróciły do łask w swej tradycyjnej formie. Rozpoczęła się walka z okupantem a z racji, iż chińczycy nie mogli szkolić wojsk musieli radzić sobie w inny sposób. Pod panowaniem Mongołów ludność chińska stanowiła najniższą klasę społeczną ( zwłaszcza ta południowa ) co powodowało wzrost niezadowolenia. Panowanie obcej dynastii powodowało wzrost niezadowolenia i zakończyło je wielkie powstania ludowe znane jako Powstanie Czerwonych Turbanów zorganizowane przez tajne buddyjskie Stowarzyszenie Białego Lotosu.
Sława Shaolin
Tym sposobem na „tron” weszła chińska dynastia Ming ( 1368 – 1644 ). Przywróciła spokój w kraju oraz zapewniła rozwój gospodarczy. Za ich panowania sławę zyskał również klasztor Shaolin.
Mimo wypędzania wrogiej dynastii, nowi władcy musieli radzić sobie z piratami, którzy najeżdżali ich ziemie. Już wtedy mnisi z klasztorów znani byli ze swoich umiejętności walki, które wykorzystywali do obrony klasztornych majątków, czy też obrony okolicznej ludności przed rozbójnikami. Nie ma w tym nic dziwnego zważywszy na to, że wielu mnichów stanowili byli żołnierze, którzy za murami klasztorów doskonalili swoje umiejętności oraz nauczali ich pozostałych mnichów.
„Mistrzowie kija” zostali więc również zaangażowani do walki z piratami, którzy w tych czasach byli prawdziwą plagą terenów przybrzeżnych. Tworzyli Oni grupy zbrojne, które miały wspierać oddziały wojskowe. Przyczynili się znacząco do rozbicia piratów w roku 1553. Ten sukces został wykorzystany również propagandowo. Rozchodziła się wieść o mnichach, których patriotyczny obowiązek skłonił do walki z rozbójnikami. Odtąd klasztor zaczął cieszyć się coraz większym szacunkiem i uznaniem.
Kolejnym godnym uwagi wydarzeniem panowania dynastii Ming było rozpoczęcie wielkiej rozbudowy Wielkiego Muru Chińskiego aby bronić się przed najazdami ludów stepowych jak np. Mongołowie.
Upadek dynastii Ming – początki ostatniej dynastii Qing.
Na schyłek panowania ostatniej rodzimej dynastii chińskiej złożyło się kilka czynników. Ciągłe wojny ( z Japonią na wschodzie czy ciągłe walki z nowo powstałym państwem Mandżurskim na północy ) przyczyniły się do załamania gospodarczego, a brak płaconego żołdu oraz sukcesów militarnych spowodowało przyłączanie się żołnierzy do rebelii albo dezercji. Kolejnym problemem, który nawiedzał cesarstwo w tym czasie to klęski żywiołowe, które przyczyniły się do głodu ludności. To wszystko doprowadziło do wybuchów powstań chłopskich.
Powstania szybko rozszerzyły się na wielką skalę i bardzo szybko siły buntowników zdobyły stolicę, a ostatni cesarz dynastii Ming popełnił samobójstwo. W tej sytuacji generał Chiński dowodzący strażą Wielkiego Muru dogadał się z Mandżurami aby przy ich pomocy pokonać buntowników. Mandżurowie szybko rozbili odziały powstańcze, ale zamiast wycofać się za mur, zdobyli stolicę i założyli swoją dynastię Qing w 1644 roku. Następnie wojska nowej dynastii zajęli się kolejno rozbijaniem wojsk wiernych Mingom. Walki trwały najdłużej na południu gdzie skłóceni dowódcy nie potrafili się porozumieć co ułatwiło zadanie najeźdźcom.
Nowa dynastia zakazała wszelkich nauk sztuk walki na całym terytorium Chin. Oczywiście z racji tego, iż władanie tak rozległym terenem nie jest łatwe, to im bliżej stolicy tym łatwiej było mieć kontrolę nad ludnością, a im dalej tym większe panowało rozluźnienie i potajemnie nauczano walki.
Na scenę wkracza Pięść Rodziny Hung.
Mimo, iż Cesarstwo Chińskie pod rządami nowej dynastii zaczęło się rozrastać i osiągnęło maksymalny swój rozmiar terytorialny, represyjne podejście do ludności chińskiej powodowało niezadowolenie, organizowanie się stowarzyszeń czy sekt religijnych, które to organizowały powstania ludności chłopskiej. Miały one na celu przywrócenie rządów dynastii Ming.
Naturalnymi centrami ruchów oporu stawały się klasztory gdzie chronili się byli żołnierze czy też członkowie dworu poprzedniej dynastii. Tam pod pozorem przepisywania ksiąg i oddawania się modłom trenowano sztuki walki aby przygotować się do kolejnego powstania.
Jednym z takich miejsc był klasztor Shaolin. W XVIII wieku do klasztoru przybył Hung Hee Gung. Hung był potomkiem księcia z dynastii Ming co sprawiło, że z automatu przyłączył się do rebelii przeciw obcej władzy. Wskutek swojej działalności był ścigany i gdy zaczęło zagrażać mu coraz większe niebezpieczeństwo udał się do Południowego Klasztoru Shaolin. Tam został uczniem przeora klasztoru Chee Shin’a, który był mistrzem stylu tygrysa i całą swoją wiedzę przekazał Hung –owi. Działalność klasztoru budziła coraz większe podejrzenia i nieufność władz co doprowadziło do napaści na klasztor i jego zniszczenia ( około 1768roku ). Wskutek ataku wielu mnichów zostało zamordowanych a wszystkie księgi związane ze sztukami walki zniszczone.
Był to niewątpliwy cios dla tradycyjnych sztuk walki gdyż duża część wiedzy, metod nauczania czy technik przepadła bezpowrotnie. Z drugiej jednak strony część mnichów, która przeżyła atak rozeszła się po kraju i zaczęła szerzyć swoją wiedzę wśród ludności cywilnej. Było to przełomowe wydarzenie gdyż do tej pory nauki klasztorne były przeznaczone dla wąskiej grupy ludzi i nie wychodziły poza mury świątyni. Można powiedzieć, że tajniki sztuk walki były przeznaczone tylko dla wojska, mnichów oraz członków tajnych stowarzyszeń. Nikt nie nauczał zwykłej ludności technik walki. Teraz wielu mistrzów aby przeżyć, zarabiała na chleb nauczając potajemnie swoich technik. Dlatego można stwierdzić, że paradoksalnie zniszczenie klasztoru miało bardzo pozytywny wpływ na dynamiczny rozwój sztuk walki.
Jednym z mistrzów, którzy przeżyli atak był Hung Hee Gung. Po opuszczeniu klasztoru nadal doskonalił swój styl. Dołączył też ponownie do rebelii. Poznał też swoją drugą żonę mistrzynię stylu Białego Żurawia Fong Wing Chung, która nauczyła go swojego stylu. Hung opanował techniki żurawia i postanowił dołączyć je do swojego stylu aby był jeszcze bardziej skuteczny. Kontynuując swoją działalność rebeliancką podróżował wraz z trupą opery chińskiej barkami po Perłowej Rzece. Czerwone łodzie – jak były nazywane – były miejscem schronienia dla wielu rebeliantów, wskutek czego wiele walk z władzami toczonych było na niestabilnym podłożu. To właśnie zmusiło Hunga do pewnych zmian w swoim stylu walki.
Początkowo w Hung Gar pozycje były wysokie a techniki raczej krótkie przystosowane do walki w zwarciu. Nowy teren walk wymusił znaczne obniżenie pozycji aby zyskać większą stabilność. Miało to oczywiście również inne pozytywne skutki – bardzo silne nogi. Kolejną zmianą jaką wymusiła nowa arena walk była rezygnacja z bardziej ryzykownych technik na rzecz bardziej pewnych i stabilnych. Dzięki temu walka była mniej ryzykowna i dawała lepsze efekty w trudnym terenie. Podróżując na barkach Hung doskonalił swój styl również poprzez poznawanie innych mistrzów. Tym sposobem Hung do swojego stylu dołączył techniki kolejnych zwierząt: Lamparta, węża i smoka. Dzięki temu styl Hung Gar stał się jeszcze pełniejszy a On sam został jeszcze lepszym wojownikiem. Hung jest twórcą jednej ze słynniejszych form stylu, jednego z czterech filarów – Fu Hok Seung Ying Kuen.
Wkrótce dokonania Hunga dla rebelii stawały się coraz większe a jego umiejętności coraz sławniejsze. Nauczał coraz szerszą grupę ludzi w czym pomagał mu jeden z uczniów przeora Chee Shin’a, Luk Ah Choy. Jedna z legend mówi o tym, że przeor gdy usłyszał o działaniach Hunga wysłał do niego Luk Ah Choy-a aby uczył się od niego stylu Hung Gar oraz pomagał mu w nauczaniu innych. Po kilku latach wspólnych treningów Hung przekazał całą swoją wiedzę Luk Ah Choy-owi i wysłał do Cantonu aby tam szerzył naukę stylu Hung Gar.
Zmiany w dotychczasowych stylach, sposobach walki
Należy również dodać, że nie tylko Hung Gar rozwijał się po przegonieniu mnichów z klasztorów ( los Shaolin podzieliły również inne klasztory ). Mistrzowie nie tylko nauczali innych ale również wymieniali się swoimi technikami. Jednym z powodów była kolaboracja niektórych mistrzów z nową władzą. Mistrzowie znający słabe strony swoich stylów zaczęli więc pracować nad rozwojem technik oraz wymieniali się swoją wiedzą aby móc skuteczniej walczyć przeciw swoim byłym już kolegom. Był to kolejny krok który przyczynił się do dużych zmian w stylach, które znamy dzisiaj.
Można powiedzieć, że w tym czasie nieco zatarła się twarda granica między stylami. Do tej pory mistrzowie raczej poruszali się sztywno w obrębie jednego sposobu walki, technik jednego zwierzęcia czy też charakteryzowali się walką wedle wzorców północnych czy południowych ( krótka/długa strefa ). Jednak migracja po kraju spowodowała, że poznawali zalety innych stylów i technik, którymi w różnym stopniu uzupełniali swoje własne.
A co działo się dalej? jak dalej rozwijał się Hung Gar? i jakie były dalsze dzieje Cesarstwa Chińskiego? co wpływało na kolejne zmiany w tradycyjnych sztukach walki? dowiecie się w kolejnej części 🙂
pozdrawiam
Si Fu Sławomir Chmielewski
